RÖNESANS
XV. ve XVI. yüzyıllarda Avrupa’da antik kültürün etkisiyle edebiyatta, sanatta ve bilimde meydana gelen değişmelere ve gelişmelere yeniden doğuş manasına gelen “Rönesans” denilmiştir.
Rönesans önce İtalya’da başladı. Daha sonra Fransa, Almanya ve İngiltere ile diğer Avrupa ülkelerinde de goruldu.
1. RÖNESANS’IN NEDENLERİ
- Avrupa’da Eski Yunan ve Romalılar’a ait edebiyat,felsefe ve sanat eserlerinin incelenmesi ve yüksekokullarda ders kitabı olarak okutulması
- Matbaanın ve kağıdın yaygın olarak kullanılması sonucu yeni buluşların ve düşüncelerin hızla yayılması ve herkes tarafından kolayca öğrenilmesi
- Coğrafi Keşifler ile dünyanın tanınması
- Avrupa’da sanat ve edebiyattan zevk alan “mesen” sınıfının sanatkarları koruması
- Ortaçağ’da gelişen İslam uygarlığının etkisi
- Istanbul’un fethinden sonra bazı Bizanslı bilginlerin Italya’ya giderek eski Yunancayı Avrupalılar’a öğret melen ve antik eserleri onlara tanıtmaları
- Büyük sanatkarların yetişmesi ve Ortaçağ’ın sonlarına doğru kültür ve sanat alanında bir birikim mey dana gelmesi
2. Rönesans’ın İtalya’da Başlamasının Nedenleri
Coğrafi Konum: Akdeniz’in tam ortasında bulunan İtalya İlkçağ’dan itibaren tüm Akdeniz ülkeleri ile ya kın ilişki kurma imkanı bulmuştur. Italya’nın bu özelli ği onun antik çağ kültürü ve daha sonra da İslam uy garlığı ile ilgilenmesini sağlamış, bu durum Italya’nın diğer Avrupa ülkelerine göre kültür ve uygarlıkta ileri gitmesine neden olmuştur.
Ekonomik Durum: Italya’nın coğrafi konumu nedeniyle denizciliğe büyük önem vermesi ülkenin ekonomisine büyük faydalar sağlamıştır. İtalya’yı oluşturan Venedik, Ceneviz, Napoli ve Floransa gibi şehir devletleri deniz ticareti sayesinde zenginleşmişlerdir. Bu durum halkta güzel sanatlara karşı büyük bir ilginin doğmasına neden olmuştur.
Siyasi Durum: Ortaçağ’da İtalya’da siyasi bir birlik yoktu. Bir takım şehir devletleri ortaya çıkmıştı. Bu devletlerden çoğu diğer Avrupa ülkelerine kıyasla da ha demokratik bir şekilde idare ediliyordu. İnsanlar çeşitli hürriyetlere sahip bulunuyorlardı. Bu durum fikir ve sanat hareketlerinin gelişmesine neden olmuştur.
Dinin Etkisi: Roma Imparatorluğu’nun başkenti olan Roma, bu imparatorluğun yıkılışından sonra da öne mini korumuş ve Hıristiyan dünyasının önemli bir
merkezi olmuştur. Merkezi Roma’da olan Katolik kili sesinin bütün Avrupa’da etkisi vardı. Roma’yı ziyaret edenler kiliseye bağışlarda bulunuyor ve böylece zenginleşen kilise sanatk koruyordu.
İtalya’nın Tarihi Önemi: İlkçağ’dan itibaren İtalya büyük bir kültür ve uygarlık merkezi idi. Roma İmparatorluğu’nun kültür mirasını devralmıştı. Dolayısı ile Eski Yunan ve Hellenizm uygarlıklarının izlerine rastlanmaktaydı. İtalyanlar bu medeniyetlerden kalan eserlerden yararlanmışlar ve yeni gelişmeler ortaya koymuşlardı r.
İslam Medeniyeti’nin Etkisi: Coğrafi konumları İtalyanlar’a İslam medeniyeti ile ilişki kurma imkanı sağlamıştır. Eski Yunan ve Hellenizm dönemine ait eserleri daha önce incelemiş olan Müslümanların Endülüs (Ispanya) ve Sicilya’daki medreselerine Avrupalılar öğrenci göndermişlerdir. Bu sayede Avrupalılar antik eserleri önce müslüman Araplardan öğrenmişlerdir.
a) İtalya’da Rönesans
İtalya’da Rönesans, XIV. yüzyılın sonlarında Hüma nizma ile başladı.
İtalya’da Rönesans ilk olarak edebiyat alanında baş ladı ve XV. yüzyılın ortalarına doğru her türlü fikri faaliyetleri kapsadı. Resim sanatı ilerledi, Leonardo da Vinci gibi meşhur sanatçılar yetişti.
Rönesans döneminde Gotik tarz terk edilerek yeni bir mimari tarz ortaya konuldu. İtalya’da yetişen en tanınmış mimarlar Mikelanj ve Bramanttır. Heykeltraş lık, eski Yunan ve Roma eserlerini incelemekle geliş ti. En tanınmış heykeltraşlar arasında Donetello, Gi berti ve Mikelanj’dır.
3. Diğer Avrupa Ülkelerindeki Rönesans Hareketleri İtalya’da ortaya çıkan Rönesans Hareketleri;
- Papa’yı ziyaret için
- Eğitim amacıyla
- Ticaret amacıyla
- Savaşlar nedeniyle
İtalya’ya gelenlerin burada gördükleri yenilikleri kendi ülkelerine taşımaları sonucunda diğer Avrupa ülkelerine de yayılmıştır.
b) Fransa’da Rönesans
Fransa’da halkın taassup sahibi olmasından dolayı İtalya Savaşları’na katılan krallar Rönesansın kuru cusu oldular. İtalya’nın etkisiyle hümanizma, sanat ve mimari alanda çalışmalar yapıldı. Fransa’da yetişen meşhur sanatçılar Rable, Ronsard, Montaigne, Piyer Lesko, Jan Bülan gibi kişilerdir.
c) Almanya’da Rönesans
Almanya’da Rönesans dini içerikli eserlerin incelen mesiyle başlayıp, Reform Hareketleri ile birlikte geliş ti. Almanya’da yetişen Erasmus, Röklen ve Martin Luther gibi hümanistler daha çok dini metinleri incelediler.
d) ingiltere ve İspanya’da Rönesans
Bu bölgelerde Rönesans’ın etkisi daha çok edebiyat alanında görüldü. İngiliz Rönesansı’nın en önemli ismi Shakespeare’dir. İspanya’da ise Servantes’in Don Kişot adlı eseri büyük ün kazanmıştır.
Ayrıca Polonyalı Kopernik dünyanın yuvarlak olduğunu ve Güneş etrafında dolaştığını ortaya koyarak Rönesans’ın bilim alanında da gelişmesine neden oldu.
rında İslam ülkeleri öncülük yaparken, Rönesans Hareketleri’yle Avrupa ülkeleri ön plana çıktı.
